ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μια ενόχληση στο στήθος που μπορεί να είναι μια ελαφριά δυσφορία ή σαφής πόνος, καλό είναι να συνοδεύονται από εξέταση στο γιατρό για να είμαστε απόλυτα ασφαλείς. Εάν αντιμετωπίζει κανείς πόνο στο στήθος είτε στο κέντρο είτε αριστερά, είναι σημαντικό να γνωρίζει τα προειδοποιητικά σημάδια μιας καρδιακής προσβολής, ώστε να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια. Μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς εάν παθαίνει καρδιακή προσβολή ή εάν πρόκειται για μυοσκελετικούς πόνους στο στήθος και στην πλάτη. Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο και μερικοί άνθρωποι δεν εμφανίζουν καθόλου σημεία ή συμπτώματα.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις γυναίκες που μερικές φορές αισθάνονται τον πόνο στο στήθος με άτυπη μορφή. Τα πιο κοινά συμπτώματα καρδιακής προσβολής στις γυναίκες περιλαμβάνουν δύσπνοια ή δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία ή έμετο, κρύο ιδρώτα και υπερβολική κόπωση. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να υπάρχουν και σε άλλες ασθένειες, όπως η πνευμονία ή η γαστρεντερίτιδα. Αυτό καθιστά δύσκολη τη διάκριση μεταξύ αυτών των καταστάσεων χωρίς την κατάλληλη ιατρική εξέταση. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά κοινά προειδοποιητικά σημάδια καρδιακής προσβολής που πρέπει όλοι να γνωρίζουμε.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ

1. Πόνος ή δυσφορία στο στήθος. 

Το πιο κοινό σημάδι καρδιακής προσβολής είναι ο πόνος ή η δυσφορία στο στήθος. Ο πόνος μπορεί να είναι στο κέντρο του στέρνου ή να είναι πόνος στο στήθος αριστερά του στέρνου. Αυτό μπορεί να αισθάνεται σαν πίεση, βάρος, σφίξιμο ή πληρότητα στο στήθος σας. Μπορεί επίσης να ακτινοβολεί στο λαιμό, τη γνάθο ή τα χέρια σας, ειδικά στον αριστερό άνω βραχίονα. Ο πόνος στο στήθος είναι οποιαδήποτε ενόχληση στην περιοχή του στήθους που μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο το πάνω μέρος του σώματός σας, συμπεριλαμβανομένων των χεριών, της πλάτης και των ώμων. Η πιο συχνή αιτία είναι η στένωση του αυλού της στεφανιαίας αρτηρίας από την αθηροσκλήρωση, τη γνωστή στεφανιαία νόσο (ΣΝ).

2. Δύσπνοια με/χωρίς πόνο στο στήθος.

 Η δύσπνοια είναι ένα άλλο κοινό σημάδι καρδιακής προσβολής. Κάποιος μπορεί να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να πάρει αρκετές αναπνοές ή ότι η αναπνοή της είναι δύσκολη. Η δύσπνοια είναι ένα κοινό σημάδι προσβολής στην καρδιά. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αιτίες για αυτό το σύμπτωμα, συμπεριλαμβανομένων των πνευμονικών ασθενειών όπως το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και άλλες.

3. Ναυτία και έμετος. 

Η ναυτία και ο έμετος μπορεί μερικές φορές να είναι τα πρώτα σημάδια καρδιακής προσβολής. Μπορεί να αισθάνεστε ότι θα κάνετε εμετό ή μπορεί να κάνετε εμετό. Αυτά τα ενοχλήματα μπορεί να μη συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα σε περιπτώσεις κυρίως διαβητικών ασθενών, αλλά συνηθέστερα συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα.

4. Κρύος ιδρώτας. 

Μπορεί να αισθάνεστε ότι παγώνετε, ακόμα κι αν η θερμοκρασία δεν είναι κρύα. Το δέρμα σας μπορεί επίσης να αρχίσει να ιδρώνει ή να φαίνεται ωχρό. Όπως και παραπάνω αυτά συνηθέστερα συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα.

5. Αίσθημα παλμών. 

Με άλλα λόγια συνείδηση του καρδιακού παλμού ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός. Μπορεί να αισθάνεστε ότι η καρδιά σας χτυπά πολύ γρήγορα, πολύ αργά ή παρακάμπτει παλμούς. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλές φορές οι παθήσεις που προκαλούν πόνο στο στήθος, δημιουργούν και αρρυθμίες.

6 . Ζάλη, ζαλάδα, ίλιγγος ή απώλεια ισορροπίας. 

Το να αισθάνεστε ζάλη, ζαλάδα, ίλιγγο ή σαν να πρόκειται να λιποθυμήσετε μπορεί μερικές φορές να είναι πρώιμο σημάδι καρδιακής προσβολής. Αυτό το προκαλεί η μεταβολή της εγκεφαλικής αιμάτωσης λόγω αλλαγής της καρδιακής παροχής αίματος.

7 . Πόνος στη γνάθο, στον τράχηλο, στην περιοχή της ωμοπλάτης ή στο πάνω μέρος της πλάτης. 

Μπορεί να αισθανθείτε πόνο σε αυτές τις περιοχές που δεν σχετίζονται με τον πόνο στο στήθος.

8. Δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση της ομιλίας. 

Εάν το αντιμετωπίσετε αυτό, θα μπορούσε να είναι σημάδι ότι η ροή του αίματος στον εγκέφαλό σας εμποδίζεται.

9. Ακατάληπτος λόγος. 

Είναι όταν μιλάτε, αλλά οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν τι λέτε. Αυτό μπορεί να το προκαλεί η σύγχυση που πολλές φορές συνοδεύει μια πιθανή καρδιακή προσβολή.

10. Απώλεια συνείδησης ή λιποθυμία. 

Αυτό σημαίνει ότι σβήνετε ή χάνετε τις αισθήσεις σας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην κατακρήμνιση της καρδιακής παροχής από απώλεια μεγάλης έκτασης καρδιακού μυός ή στη δημιουργία σημαντικής αρρυθμίας που επηρεάζει επίσης την καρδιακή παροχή.

Συμπτώματα καρδιακής προσβολής στις γυναίκες.

• Αίσθημα πίεσης, συμπίεσης, πληρότητας ή πόνου στο κέντρο του στήθους. Διαρκεί περισσότερο από λίγα λεπτά, ή φεύγει και επανέρχεται.
• Πόνος ή ενόχληση στο ένα ή και στα δύο χέρια, την πλάτη, τον αυχένα, το σαγόνι ή το στομάχι.
• Δύσπνοια με ή χωρίς δυσφορία στο στήθος.
• Άλλα σημάδια όπως κρύος ιδρώτας, ναυτία ή ζαλάδα.

Όπως και στους άνδρες, το πιο κοινό σύμπτωμα καρδιακής προσβολής των γυναικών είναι ο πόνος ή η δυσφορία στο στήθος. Αλλά οι γυναίκες είναι κάπως πιο πιθανό από τους άνδρες να εμφανίσουν μερικά από τα άλλα κοινά συμπτώματα, ιδιαίτερα δύσπνοια, ναυτία/έμετο και πόνο στην πλάτη ή στη γνάθο.

Άλλες αιτίες πόνου στο στήθος εκτός από το έμφραγμα

• Όσον αφορά στην καρδιά: διαχωριστικό ανεύρυσμα ανιούσας αορτής που είναι το σκίσιμο των στρωμάτων του αρτηριακού τοιχώματος. Περικαρδίτιδα, η οποία είναι η φλεγμονή των δύο μεμβρανών που περιβάλλουν την καρδιά. Σε περίπτωση περικαρδίτιδας ο πόνος είναι χαρακτηριστικά εντονότερος καθώς κάποιος παίρνει μια βαθιά αναπνοή ή όταν ξαπλώνει και είναι ηπιότερος όταν φέρνει τον κορμό κοντά στα πόδια. Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας που είναι μια κοινή διαταραχή της βαλβίδας όσον αφορά την υφή της μιτροειδούς καρδιακής βαλβίδας.
• Σχετικά με τους πνεύμονες: πνευμονία που είναι η μόλυνση ενός συγκεκριμένου πνευμονικού τμήματος από πληθώρα πιθανών παραγόντων. Πλευρίτιδα που είναι υπεζωκοτική φλεγμονή. Αυτή είναι η φλεγμονή των μεμβρανών που περιβάλλουν τους πνεύμονες. Η πνευμονική εμβολή που είναι η εμβολή πνευμονικής αρτηρίας, ακόμη και η πνευμονική COVID μόλυνση.
• Σχετικά με το πεπτικό σύστημα: γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) κατά την οποία τα γαστρικά υγρά διαβρώνουν τον οισοφαγικό βλεννογόνο, πέτρες στη χολή, παγκρεατίτιδα που είναι η φλεγμονή του παγκρέατος.
• Σχετικά με το θωρακικό κλωβό: μυοσκελετικά προβλήματα του θωρακικού τοιχώματος συνήθως που αφορούν τις πλευρές ή το στέρνο και τις μεταξύ τους αρθρώσεις. Αυτά προκαλούν καταστάσεις όπως είναι οι μυοσκελετικοί πόνοι στο στήθος και πλάτη. Μερικές φορές υπεύθυνος για πόνο στο στήθος αριστερά του στέρνου είναι ο μείζων θωρακικός μυς και κάποια κάκωσή του. Άλλο αίτιο μπορεί να είναι και ο έρπης ζωστήρας.

Οι καρδιακές παθήσεις είναι κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο σήμερα—οι μελέτες δείχνουν ότι σκοτώνει ένα άτομο κάθε 38 δευτερόλεπτα. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε έμφραγμα, μην περιμένετε να δείτε αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν, πρέπει να δράσετε αμέσως. Όσο πιο γρήγορα λάβετε θεραπεία, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητές σας να επιβιώσετε και να αποφύγετε σοβαρές βλάβες στην καρδιά σας.

Τι κάνουμε στην καρδιακή προσβολή

Εάν κανείς παρατηρήσει πιθανή καρδιακή προσβολή σε κάποιον στο περιβάλλον του, πρέπει να ενεργήσει αμέσως ως εξής:

1. Να καλέσει το 166
2. Να ελέγξει τον σφυγμό και την αναπνοή του ατόμου
3. Εάν δεν αναπνέει, να ζητήσει Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή και να ξεκινήσει την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ)
4. Θα πρέπει επίσης να καθαρίσει το χώρο για να ξαπλώσει ο ασθενής
5. Καλό είναι να τοποθετήσει το χέρι του ασθενούς στο στήθος, έτσι ώστε το αίμα να μπορεί να ρέει πίσω στην καρδιά πιο εύκολα
6. Τέλος, πρέπει να παρακολουθήσει την κατάστασή του μέχρι να φτάσει βοήθεια. Εάν το θύμα έχει σταματήσει να αναπνέει, ο παράσχων βοήθεια πρέπει να συνεχίσει την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση και να χρησιμοποιήσει τον Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή σύμφωνα με τις απλές οδηγίες που εκφωνεί ο ίδιος.

Εάν είναι κανείς μόνος και αισθάνεται πόνο στο στήθος,  ή νιώθει ότι ίσως παθαίνει έμφραγμα, τότε πρέπει να ενεργήσει αμέσως και να τηλεφωνήσει στο 166. Θα πρέπει να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να κάνει την ελάχιστη προσπάθεια, ώστε η καρδιά του να υποστεί τη λιγότερη δυνατή βλάβη. Η οποιαδήποτε προσπάθεια αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας από την καρδιά και έτσι θα πρέπει να αποφύγει κάθε επιπλέον προσπάθεια. Καλό είναι να ξαπλώσει και να περιμένει να έρθει το ασθενοφόρο.

Εξετάσεις για τον πόνο στο στήθος

Πρέπει να γίνουν κάποιες εξετάσεις προκειμένου να προσεγγιστεί η σωστή διάγνωση και να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες. Η διαφορική διάγνωση του πόνου στο στήθος είναι επείγουσα γιατί είναι πιθανά μερικά σοβαρά καρδιακά αίτια. Οι ιατροί θα κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις όπως:

• ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα)
• εργαστηριακές εξετάσεις που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα καρδιακά ένζυμα όπως η τροπονίνη και τα δ-διμερή που αναζητούν πιθανή θρόμβωση του ποδιού ως αιτία πνευμονικής εμβολής
• ακτινογραφία θώρακος
• καρδιακό τρίπλεξ
• Μοριακό τεστ PCR για πιθανή μόλυνση από τον ιό SARS-COV2
• στεφανιαία αγγειογραφία

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ – ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ

Όσο περισσότερα γνωρίζει κανείς για τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής, τόσο καλύτερα εξοπλισμένος είναι για να ανταποκριθεί γρήγορα. Εάν νιώσει κανείς πόνο στο στήθος ή πόνο στο στήθος αριστερά του στέρνου για περισσότερο από 15 λεπτά ή εάν εμφανίσει άλλα συμπτώματα όπως δύσπνοια, ναυτία/έμετος, ζαλάδα – τότε πρέπει να καλέσει αμέσως ιατρό ή ασθενοφόρο. Η ενόχληση στο στήθος που διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα μπορεί να σημαίνει μόνο δυσπεψία ή άγχος. Ωστόσο, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό εάν υπάρχει οποιαδήποτε αβεβαιότητα. Είναι πάντα καλύτερο να είναι κανείς προσεκτικός όταν αντιμετωπίζει κάτι τόσο σοβαρό όπως αυτό το απειλητικό για τη ζωή ζήτημα υγείας.

Όσοι βιώνουν τέτοιου είδους σοβαρούς ή ανεξήγητους πόνους στο στήθος, στο κέντρο ή και ελαφρώς αριστερά, πρέπει να αναζητήσουν άμεση ιατρική βοήθεια. Έτσι θα αποφύγουν περιττή καθυστέρηση στη θεραπεία, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη. Με την πρόοδο της ιατρικής τεχνολογίας οι γιατροί είναι σε θέση να παρέχουν έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη για πρωτογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου με αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως διατροφή, άσκηση, τεχνικές διαχείρισης του στρες, προγράμματα διακοπής του καπνίσματος.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

1. Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία https://www.hcs.gr/stefaniaia-nosos.aspx
2. NIH National Library of  Medicine, MEDLINE Plus https://medlineplus.gov/heartattack.html#cat_51
3. American Heart Association https://www.heart.org/en/health-topics/heart-attack/warning-signs-of-a-heart-attack/heart-attack-symptoms-in-women\